Methanol có phải nguyên nhân chính gây nên ngộ độc rượu ?

Rượu là đồ uống có từ lâu đời không những ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Tuy nhiên, sử dụng rượu thái quá, không đúng cách sẽ gây tổn thương trực tiếp sức khỏe, thậm chí gây tử vong. Đặc biệt, tình hình sản xuất rượu giả, rượu lậu ngày càng có xu hướng phát triển, gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Rượu là đồ uống chứa Ethanol (còn gọi là rượu Ethylic) có thể gây nghiện, có tác hại làm giảm hoạt động của não, gây mất ý thức và thở nông. Tình tràng ngộ độc cấp có thể do uống quá nhiều, còn nếu uống rượu kéo dài thì gây ngộ độc mạn tính. Rượu cũng là loại dung môi có thể chiết xuất các chất độc có trong động vật, thực vật. Ngoài ra rượu không đảm bảo chất lượng có hàm lượng methanol cao vượt tiêu chuẩn cho phép gây ngộ độc và có thể dẫn tới tử vong.

Methanol trong rượu là chất cực độc . Khi vào cơ thể, methanol sẽ chuyển hóa thành các axit gây tổn thương tế bào, đặc biệt là mắt, não, gây mù và thậm chí là tử vong.

Rượu methanol là gì ?

Methanol còn được gọi là carbinol, methyl acohol gỗ, methyl hydrate, methyl hydroxide, methyl acohol… Methanol tức rượu methyl là một chất cồn, có công thức hóa học là CH3OH, là loại rượu đơn giản nhất, nhẹ, không màu, dễ bay hơi, dễ cháy, dễ tan trong nước. Rượu methanol là một chất lỏng với mùi đặc trưng, hơi ngọt hơn ethanol (rượu uống).

Ở nhiệt độ phòng, methanol là một chất lỏng phân cực, được sử dụng như một chất chống đông, dung môi, nhiên liệu và một chất làm biến tính cho ethanol. Methanol cũng được sử dụng để sản xuất diesel sinh học thông qua phản ứng xuyên este hóa. Trong đời sống, methanol thường được sử dụng trong công nghiệp để làm chất chống đông lạnh, làm dung môi trong chất tẩy rửa sơn, nước rửa kính xe, mực in máy photo và làm nhiên liệu cho các loại bếp lò nhỏ…

Thành phần chính của rượu uống là ethanol có công thức hóa học là C2H5OH, trong khi methanol có công thức hóa học là CH3OH. Cả 2 loại rượu này đều được sản xuất bằng cách lên men từ tinh bột ngũ cốc, các loại củ có chứa tinh bột hoặc đường thì methanol được lên men từ nguyên liệu có chứa cellulose (gỗ). Không giống rượu ethanol, methanol nguyên chất có độc tính cao, không thích hợp để uống.

Tại sao methanol độc mà lại làm rượu từ methanol ? Đó là vì lợi nhuận, người sản xuất ra rượu với chi phí rẻ, tạo ra các loại rượu có hàm lượng methanol trong rượu rất cao, dễ gây ngộ độc.

Vì sao rượu methanol có thể gây ngộ độc ?

Khi uống rượu methanol, methanol dễ dàng hấp thụ qua ruột, da vào phổi. Sau khi vào cơ thể, methanol sẽ đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau 30-60 phút. Hóa chất này được chuyển hóa chậm ở gan. Khoảng 3% lượng methanol đưa vào cơ thể được đào thải qua phổi hoặc đào thải nguyên vẹn không thay đổi qua nước tiểu.

Methanol là một chất có độc tính thấp. Tuy nhiên, sau khi được đưa vào cơ thể, methanol sẽ bị oxy hóa tạo thành formaldehyde. Chất này sau đó tiếp tục bị oxy hóa tạo thành acid formic – acid kiến, thành phần chính của nọc kiến. Chính acid formic được xem là thủ phạm gây độc trong các trường hợp ngộ độc rượu methanol. Cuối cùng, acid formic được chuyển hóa thành CO2 và nước. Hai chất này được đào thải qua phổi và thận.

Quá trình oxy hóa xảy ra nhanh chóng khiến acid formic tích tụ trong huyết thanh và gây độc. Sự tích tụ của acid formic trong huyết thanh gây nên tình trạng toan chuyển hóa. Sự chuyển hóa methanol và tích tụ acid formic trong võng mạc gây tổn thương võng mạc, tổn thương thần kinh thị giác, dẫn đến mù lòa. Acid formic còn gây tổn thương não bộ, có thể dẫn đến tử vong.

Rượu methanol gây ngộ độc rượu, tùy từng mức độ có thể nguy hiểm cho sức khỏe, thậm chí là tử vong. Nên chọn rượu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, nếu là rượu công nghiệp phải đảm bảo quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn sức khỏe.